Astiqmatizm Nədir?

Gözümüzün ön səthində kornea adlanan şəffaf bir təbəqə var. Kornea səthində yaranan pozğunluqlar astiqmatizmə, bu isə işığın refraksiyasına səbəb olur, bunun nəticəsində də cismlərin görünüşü bulanıqlaşır.

Bir çox insanda  astiqmatizmə rast gəlinir və belə halda heç bir müalicəyə ehtiyac olmur. Astiqmatizm tez-tez miopiya və hiperopiya kimi  refraktiv qüsurlarla birlikdə ortaya çıxır. Hər yaşda rastlana bilər.

Astiqmatizmin səbəbi

Astiqmatizm irsi ola bilər, korneanın tədricən incəldiyi keratokonus xəstəliyindən qaynaqlana və ya sonradan keçirilən qəza, ya da travma (əməliyyat, yaralanma) nəticəsində də  formalaşa bilər. Gənc yaşda yüksək dərəcəli astiqmatizminiz varsa, keratokonusunuz araşdırılmalıdır. Bunun üçün kornea topoqrafiyasını ala biləcəyiniz bir mərkəzdə müayinədən keçməyiniz çox vacibdir.

Astiqmatizmin simptomları 

• Bulanıq və zəif görmə 
• Baş ağrısı 
• Gecə görmə keyfiyyətinin zəifləməsi

Astiqmatizmin dərəcələri

Astiqmatizm refraktiv qüsur olduğundan, xəstənin yazıları və şəkilləri aydın şəkildə görməsini çətinləşdirir. Gözündə refraktiv qüsur olan bir çox xəstədə astiqmatizm sonradan inkişaf edə bilər. Miyopiya və hipermetropiya kimi xəstəliklərlə birlikdə müşahidə edilə bilər. Bu səbəbdən mütəmadi olaraq, göz müayinəsi etdirmək çox vacibdir.
Astiqmatizmlə əlaqədar olaraq eynək taxmasına da eytiyac yarana bilər. Burada vacib olan məqam astiqmatizm dərəcəsidir. Məsələn, dərəcəsi çox aşağı olan xəstənin eynək taxmasına ehtiyac olmaya bilər. Ancaq yaş artdıqca, astiqmatizm dərəcələri də sürətlə artır. Gənc xəstələrdə əməliyyatla astiqmatizm aradan qaldırıla bilər, yaşlılarda isə əksinədir.

0.50-1.00 arasındakı astiqmatizm dərəcələri

Bu insanların eynək taxmasına ehtiyac yoxdur, lakin gələcəkdə baş verə biləcək hər hansı bir irəliləyiş üçün mütəmadi göz müayinəsi vacibdir.

1,00-4,00 arasındakı astiqmatizm dərəcələri

Bu dərəcəyə malik insanların digər refraktiv qüsrları da mövcuddur. Miyopiya və ya hipermetropiya əlamətləri də olduğu üçün eynək taxılması tələb olunur. Bu xəstələrin müntəzəm olaraq göz müayinəsi etdirməsi  çox vacibdir.

4,00 və daha yüksək göz dərəcələri

Bu insanlar mütləq göz müayinəsinə daha ciddi yanaşmalıdırlar, əks təqdirdə bu, digər göz problemlərinə də səbəb ola bilər. Eynək istifadə edərkən daha da diqqətli olmaq çox vacibdir, çünki diqqət edilmədiyi təqdirdə astiqmatizm dərəcələri sürətlə inkişaf edə bilər.

Astiqmatizm Testi

İnternetdə görmə qabiliyyətinizi sadə bir şəkildə ölçməyinizə şərait yaradan bir sıra testlər mövcuddur, ancaq bu qədər geniş yayılmış və sürətlə irəliləyən bir xəstəliyin diaqnozunun qoyulması və müalicəyə ən qısa müddətdə başlamaq üçün mütəxəssis  həkim müayinəsi tövsiyə olunur. Diaqnoz zamanı, zəruri hallarda, optik sinir və retinanın yaxından müayinəsi zamanı göz bəbəkləri göz damlaları ilə genişləndirilərək müayinə olunur.

Astiqmatizmin dərəcəsi azalır mı?

Mütəxəssis həkim tərəfindən astiqmatizm növünə və xəstənin yaşına uyğun olaraq, müalicə üsulu tövsiyə olunur, ilk etapta  reseptli eynək və ya linzaların istifadəsi məsləhət görülür. 

Astiqmatizmin müalicəsi

Günümüzdə astiqmatizm, müalicəsi olan görmə qüsurudur və yeganə müalicə metodu  lazer əməliyyatıdır. Yetkinlik yaşındasınızsa, hamiləlik və ya əmzirmə periodunda deyilsinizsə, diabet ya da revmatizm xəstəliyiniz, keratokonus və göz təzyiqi problemleriniz yoxdursa, göz dərəcələrinizdə artım müşahidə olunmursa, lazer müalicəsi ilə astiqmatizm dərəcənizi  azalda  və ya tamamilə bu problemi ortadan qaldıra bilərsiniz. 

Astiqmatizm əməliyyatı

LAZER- miyopiya, hipermetropiya və aşağı dərəcəli astiqmatizmin müalicəsində istifadə edilən və refraktiv cərrahiyyədə bütün dünyada tətbiq olunan ən geniş yayılmış üsuldur. 


Lazer əməliyyatının bir neçə növü var:

Birincisi, Lasik adlandırılan, qapaqcıq (flap) yaradaraq həyata keçirilən əməliyyatlardır. Bu əməliyyatlarda toxumaya çatmaq üçün kornea üzərində bıçaqlı və ya bıçaqsız lazerlə qapaqcıq yaradılır, toxumaya çatıb proseduru həyata keçirdikdən sonra bu qapaqcıq örtülür. Bu prosedurdan sonra xəstə daha yaxşı görməyə başlayır. Ağrı, yanma və batma kimi şikayətlər ya olmur, ya da qısa müddətli olur.
Digər növ PRK Lasek tipli səthi əməliyyatlardır. Bu tip cərrahiyyə əməliyyatında korneada heç bir kəsik edilmir. Yalnız buynuz qişanın üst hissəsindəki epiteliya toxuması soyulur və lazer birbaşa xəstənin korneasına tətbiq olunur. Kornea səthini qorumaq üçün əməliyyatdan sonra 2-3 gün ərzində kontakt linzalar taxılmalıdır. Bu prosedurdan sonra aydın bir görmə səviyyəsinə çatmaq 3-4 həftə çəkə bilər. Lazerdən sonra 3-4 gün ərzində ağrı, batma, sulanma və bulanıq görmə kimi hallar müşahidə oluna bilər.
SMILE lazer isə  ən yeni, 3-cü nəsil refraktiv lazer əməliyyatıdır. Lasikdə lazer tətbiq etmək üçün böyük bir kəsik tələb olunsa da, SMILE-də bu kəsik 2 mm-ə endirilir. SMILE prosedurunda cərrah, femtosaniyəli lazerdən istifadə edərək korneada linza şəklində kiçik bir toxuma (lentikul) yaradır. Daha sonra eyni lazerlə kornea səthində kiçik kəsik açılır və cərrah lentikulu bu kəsikdən çıxarır. Kiçik lentikul çıxarıldıqda miyopiya düzəldilərək kornea şəkli dəyişdirilir. Kornea kəsiyi tikişsiz bir neçə gündə sağalır və kəskin görmə çox tez bir zamanda bərpa olunur. Bu səbəblə sağalma prosesi sürətli baş verir və quru göz, ağrı, batma kimi problemlər olmur, eyni zamanda bu prosedurlara uyğun olmayan xəstələrə No-Touch Lazer müalicəsi tətbiq edilə bilər.

No-touch Lazer (TransPRK) tətbiqi

Refraktiv qüsuru aradan qaldırmaq üçün istifadə olunan üsullardan biridir. İlk nəsil lazer əməliyyatı olsa da, məhdud hallarda etibarlı şəkildə tətbiq oluna bilər. Adından da göründüyü kimi, gözə təmas olunmadan edilən lazer müalicəsidir. Xüsusilə təmasdan narahat olan xəstələr üçün rahat bir üsuldur. Üstünlüklərindən biri də nazik buynuz qişalı xəstələrə tətbiq oluna bilməsidir.

Eynək istifadə edilməzsə astiqmatizm artar mı?

Bəzi xüsusi hallar istisna olmaqla, astiqmatizm ümumiyyətlə inkişaf etmir.