Çəpgözlük və müalicə metodları

Çəpgözlük hər yeni doğulmuş 100 körpədən 4-də rast gəlinən, gözlərin paralelliyinin pozulduğu bir haldır. Bu, müalicə olunan bir xəstəlikdir. Simptomları, aydın görünə biləcəyi kimi digər xəstəliklərlə də qarışdırıla bilər, buna görə erkən diaqnoz çox vacibdir. Müalicə prosesi, insandan-insana fərqlənir.

Xalq arasında göz qaçması olaraq da bilinən çəpgözlük, gözlərin paralelliyinin itirməsidir. Bu qaçmalar davamlı, aralıqlı və ya gizli ola bilər. Gözbəbəyimizin yuxarı və aşağı, sol və sağa, dairəvi hərəkətini təmin edən 6 əzələ var. Strabismus, bunlardan biri və ya bir neçəsi zəiflədikdə meydana gəlir. Bəzən bir gözdə, bəzən isə hər iki gözdə rastlanır.

Çəpgözlük əlamətləri və diaqnozu

Bütün xəstəliklərdə olduğu kimi, strabismusda da erkən diaqnoz çox vacibdir. Bu səbəbdən körpələrin və uşaqların rutin göz müayinələri kəsilməməli və davranışlarına nəzarət edilməlidir. Körpələrdə və uşaqlarda baş verən çəpgözlük, ilk başda fərqli bir tərəfə baxarkən boynunu fərqli bir istiqamətə çevirməsi ilə özünü biruzə verə bilər. Bundan əlavə, gözlərdə sulanma, ağrı, cüt görmə, baş ağrısı, gözlərdə paralelliyin itməsi, bulanıq görmə və üç ölçülü görüntü itkisi, bu simptomların çoxu yalnız həkim müayinəsi zamanı aşkar edilə bilər.

Çəpgözlüyün səbəbləri

Çəpgözlüyün müxtəlif səbəbləri ola bilər və insandan-insana dəyişə bilər. Problemli hamiləlik, erkən doğuş, nevroloji xəstəliklər, qızdırma xəstəlikləri, baş travması, qəzalar, düşmə, əməliyyatlar, refraktiv qüsurları (miopiya, hiperopiya, astiqmatizm), tənbəl göz, şəkərli diabet, hipertoniya kimi xəstəliklərdə və ya irsi olaraq müşahidə edilə bilər. Ailədə qüsurlu bir göz varsa, uşaqda çəpgözlük olma ehtimalı yüksəkdir.   

Çəpgözlük müalicəsi

Çəpgözlük əsasən, 2-3 yaş civarında ortaya çıxır və eynək istifadəsilə tamamilə müalicəsi mümkündür. Eynək taxmasına baxmayaraq müsbət nəticə alınmayan hallarda cərrahi müalicə tələb olunur.

Bağlama müalicəsi

Bu müalicə metodu xəstənin gözündə tənbəllik var isə tətbiq olunur. Sağlam göz müəyyən aralıqla bağlanaraq, tənbəl gözün işləməsi təmin edilir.

Ortoptik müalicə

(CAM) Bu müalicə, hər iki gözün görmə və dərinlik hissini bərpa etmək üçün gözlərə tətbiq olunan kompüter dəstəkli məşqlərdən ibarətdir və bir növ fiziki müalicədir. Bu müalicə üsulu ilə, çəpgözlük problemi ortadan qaldırıldığı kimi, avtomobil sürərkən, futbol və stolüstü tennis kimi məsafəyə və zamana uyğunlaşma tələb edən idman növləri ilə məşğul olarkən, xəstənin daha rahat hərəkət etməsini təmin edir. 

Cərrahi müdaxilə

Tətbiq ediləcək metod çəpgözlüyün növünə və dərəcəsinə görə dəyişir. Bu müalicə ilə gözümüzdəki 6 əzələdən bəzilərinin gücü artır, bəziləri azalır və ya bəzilərinin təsir nöqtələri dəyişdirilir. Strabismus əməliyyatları uşaqlarda ümumi, böyüklərdə lokal və ya ümumi anesteziya ilə edilə bilər.
 

Botoks

İflic nəticəsində meydana gələn çəpgözlüklərdə, əməliyyat olmuş lakin tam sağalmamış, zob səbəbilə gözündə çəpgözlük formalaşmış xəstələrdə, botoks daha effektivdir və müalicə məqsədilə istifadə edilə bilər. Strabismusun qalıcı və ya müvəqqəti olmasından asılı olaraq, müalicə təkrarlana bilər. 

Çəpgözlük əməliyyatı

Eynək və məşq proqramları ilə düzəlməyən hallarda anadangəlmə çəpgözlük əməliyyat ilə müalicə olunur. Gözbəbəyimizin yuxarı və aşağı, sol və sağa, dairəvi hərəkətini təmin edən 6 əzələ var. Strabismus, bunlardan biri və ya bir neçəsi zəiflədikdə meydana gəlir. Strabismus üçün erkən müalicəyə üstünlük verilsə də, yetkin yaşda müalicə də mümkündür. Əməliyyat ümumi anesteziya altında aparılır. Əməliyyatdan sonra göz bağlanmır, ağrı olmur, xəstədə cüzi batma hissi olur. Xəstələr əməliyyatdan 6-7 gün sonra, gündəlik həyatlarına qayıda bilərlər. Gözlərdə qızartı təxminən 3-4 həftə davam edir və damcıların istifadəsi ilə azalır.