Katarakt müalicəsi
Katarakt gözümüzün
içindəki linzanın, yəni öz obyektivimizin şəffaflığını itirərək bulanıqlaşması
deməkdir. Bu narahatlıq yaş keçdikcə ortaya çıxdığı kimi anadangəlmə də ola
bilər. Körpələrdə və uşaqlarda rastlanan göz xəstəliyidir.
Katarakt səbəbləri
Əsasən yaş ilə birlikdə inkişaf edən xəstəlik zamanı gözdə meydana gələn
travmaların da (zərbə, əməliyyat, uzun müddətli narahatlıqlar) təsiri olur.
Bundan əlavə olaraq, şəkər xəstəliyi və steroid tərkibli dərmanların uzun
müddət istifadəsi yenə bu xəstəliyə səbəb ola bilər.
Kataraktın simptomları
Bu
vəziyyətdə cüt görmə, bulanıqlaşma, gecə görmə qabiliyyətini itirmə, işığa həssaslıq,
görmə qabiliyyətində tədricən azalma, oxumaqda çətinlik, rənglərin yavaş-yavaş
solması və eynək nömrəsində tez-tez dəyişiklik kimi hallar müşahidə olunur və
dərhal peşəkar həkim tərəfindən müayinə olunmalıdır.
Katarakt necə yaranır?
Yetkin katarakt ümumiyyətlə daha yaşlı zamanlarda ortaya çıxır. Yaşlandıqca hər
orqanımız kimi göz və xüsusən də göz linzamızda təhriflər meydana gəlir. Bu təhriflər
bəzi xəstələrdə linzanın su tərkibini dəyişdirə bilər və linza liflərinin
hizalanmasının deformasiyasına səbəb ola bilər. Bəzi xəstələrdə hüceyrə
tullantılarının linzanın ön və arxa hissələrində yığılmasına, bəzi xəstələrdə
isə hər iki hala səbəb ola bilər.
Hər halda
yaranan nəticədə təbii göz içi linza şəffaflığını itirir.
Neçə növ katarakt var?
Yaşla əlaqəli katarakt: Ən çox görünən katarakt növü, gözdəki linzaların
illər boyu yaşlanmasından qaynaqlanan yaşa bağlı kataraktdır. Göz içi linza 40 yaşından
etibarən yaşlanmağa başlayır. Əlavə olaraq, diabet, UV, siqaret, qidalanmadakı
pozulmalar da bu yaşlanmanı sürətləndirir.
İkincili
katarakt: Gənclərdə, radiasiya terapiyası kimi xarici faktorlar
və ya bəzi xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan kortizonun yan təsirləri
və ya diabet kimi daxili faktorlar kataraktın inkişafına səbəb ola bilər.
Anadangəlmə
katarakt: Bu tip katarakt doğuşdan dərhal sonra körpələrdə
müşahidə edilə bilər. Bu vəziyyət irsi ola bilər və ya körpə hələ ana bətnində
embrion halında olarkən radiasiyaya məruz qalma, ananın istifadə etdiyi
dərmanlar və ya hamiləlik dövründə siqaret çəkmək anadangəlmə kataraktın
meydana gəlməsinə səbəb ola bilər.
Kataraktın müalicəsi mümkündür?
Katarakt, göz içindəki normal təbii linzamızın bulanıqlaşmasına deyilir. Tək
müalicəsi əməliyyatdır.
Katarakt əməliyyatı
Normal
katarakt əməliyyatında, kornea kəsikləri mikron səviyyəsində dəqiq kəsiklər edə
bilən bıçaqlar ilə aparılır. Katarakt inkişaf edən linzalarımızın ön membranı
incə alətlərlə yuvarlaq bir formada açılır. Katarakt, fako üsulu ilə, yəni
yüksək ultrasəs səs dalğaları ilə əzilir və udulur, sonra göz içi linza kataraktdan təmizlənmiş
kapsula daxil edilir.
Femto
kataraktında (LENSX, ALCON Company tərəfindən bu mövzuda istehsal olunan femto
cihazının adı) normal olaraq kornea kəsikləri üçün istifadə etdiyimiz bıçaqlar
istifadə edilmir, bunun əvəzinə kornea kəsikləri femtosaniyəli lazerlə edilir.
Kataraktın ön membranı alət əvəzinə femtosaniyəli lazerlə yuvarlaq bir formada
kəsilir. Eyni zamanda, femtosaniyə lazerlə katarakt inkişaf edən linza,
parçalara ayrılır və kataraktın gözdən təmizlənməsi üçün fako texnikasından
istifadə olunur.
Katarakt əməliyyatı nə zaman edilə bilər?
Anadangəlmə
göz içi linzamız normal halda şəffaf olub gözə düşən işığın gözə keçməsini və
beləliklə görməsini təmin edir. Normal şəffaf göz içi linzanın bulanıqlaşmasına
katarakt deyilir. İşıqların bulanıqlaşan linzanın arxasına düşməsi çətinləşir,
yəni görmə azalmağa başlayır. Katarakt əməliyyatının vaxtı xəstənin görmə
qabiliyyətindəki və həyat keyfiyyətindəki azalma ilə təin edilir.
Katarakt əməliyyatı lazerlə edilə bilərmi?
Femto
kataraktında (LENSX, ALCON Company tərəfindən bu mövzuda istehsal olunan femto
cihazının adı) normal olaraq kornea kəsikləri üçün istifadə etdiyimiz bıçaqlar
istifadə edilmir, bunun əvəzinə kornea kəsikləri femtosaniyəli lazerlə edilir.
Kataraktın ön membranı alət əvəzinə femtosaniyəli lazerlə yuvarlaq bir formada
kəsilir. Eyni zamanda, femtosaniyə lazerlə katarakt inkişaf edən linza
hissələrə bölünür və kataraktın gözdən təmizlənməsi üçün fako texnikasından
istifadə olunur.
Katarakt əməliyyatında femtosaniyəli
lazer;
- Kornea
kəsikləri
- Ön
kapsulu dairəvi formada kəsmək
- Kataraktı
parçalamaq
- Astiqmatizm
üçün kornea kəsiyi etməyə kömək edir.
Katarakt əməliyyatında hansı linzalardan istifadə
olunur?
Bu əməliyyatda şəffaflığını itirən öz obyektivimiz yerinə eyni funksiyanı
yerinə yetirəcək göz içi linzalar yerləşdirilir. Mərkəzlərimizdə xəstənin
ehtiyac və vəziyyətinə görə hər cür
linzalardan istifadə edilə bilər.
Ən çox üstünlük verilən linzalar; Zeissin bifokal, multifokal, trifokal
linzaları, Alconun IQ, IQ Toric və Panoptix və Restor - Toric linzaları
xəstələrimizdə tez-tez istifadə olunur.
Katarakt əməliyyatından əvvəl
Katarakt əməliyyatından əvvəl gözün ön hissəsi və göz arxasında ətraflı
müayinə aparılır. Gözə yerləşdirilməsi planlaşdırılan linza nömrəsi xüsusi
alətlərlə ölçülür. Prosedr təqribən 1-2 saat ərzində başa çatır.
Katarakt əməliyyatından sonra görmə
Katarakt əməliyyatından sonra tədricən görmə başlayır. Ancaq ilk saatlarda
yanma, batma və sulanma olur. Görmə keyfiyyəti 1-2 gün ərzində yaxşılaşmağa
başlayır. 10-15 gün ərzində istədiyiniz görmə səviyyəsinə çatır. Ancaq
unutmamaq lazımdır ki, sağalma müddəti insandan insana dəyişə bilər.
Katarakt əməliyyatından sonra ağrı olur mu?
Katarakt əməliyyatından sonra ağrı olmur, ancaq yanma, batma və sulanma
olur. Əgər şiddətli ağrı olarsa, yolunda getməyən birşey var deməkdir. Bu halda
dərhal həkiminizlə əlaqə saxlamaq lazımdır.
Katarakt təkrarlana bilər mi?
Katarakt təkrarlanmır. Kataraktın inkişaf etdiyi toxuma, yəni linza çıxarılır
və yerinə yeni bir linza qoyulur. Yeni yerləşdirilən linzada katarakt inkişaf
etməyəcəyi üçün narahatlıq təkrarlanmayacaq.
Katarakt irsidir?
Katarakt yaşla birlikdə
inkişaf edən bir xəstəlikdir. Lakin, göz travmasından sonra kataraktın inkişafı
daha da sürətli olur. Katarakt xroniki xəstəliklərdə
(məsələn, diabet) erkən yaşda, əsasən istifadə olunan xroniki dərmanlar (məsələn,kortizon)
sayəsində inkişaf edir.
Katarakta anadangəlmə
körpələrdə də rast gəlmək mümkündür . Hamiləlik dövründə ananın keçirdiyi xəstəliklər sayəsində inkişaf edir. Erkən dövrdə (ilk 12
həftədə) körpələrin kataraktını diaqnoz etmək və əməliyyat etmək çox vacibdir.
Bu səbəbdən körpələrin dünyaya gəldiyi andan etibarən göz müayinəsindən keçməsi vacibdir.
Yaradılma Tarixi : 07.01.2022
Yeniləmə Tarixi : 26.04.2023